|
Detaljni izvedbeni plan |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Akademska godina | 2015. / 2016. | Semestar | Ljetni | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Studij | Preddiplomski sveučilišni studij povijesti, Preddiplomski sveučilišni studij sociologije, Preddiplomski sveučilišni studij komunikologije | Godina studija |
1. - 3. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
I. OSNOVNI PODACI O PREDMETU |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Naziv predmeta | Mitska bića tradicijskih vjerovanja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kratica predmeta | IZBP-28 | Šifra predmeta | 101660 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Status predmeta | Izborni | ECTS bodovi | 4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Preduvjeti za upis predmeta | Nema | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ukupno opterećenje predmeta | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vrsta nastave | Ukupno sati | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Predavanja | 30 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Seminari | 15 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mjesto i vrijeme održavanja nastave | HKS – prema objavljenom rasporedu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
II. NASTAVNO OSOBLJE |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nositelj predmeta | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ime i prezime | Luka Šešo | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Akademski stupanj | Doktor znanosti | Zvanje | Docent | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kontakt e-mail | luka.seso@unicath.hr | Telefon | +385 (1) 3706 682 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Konzultacije | Prema objavljenom rasporedu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
III. DETALJNI PODACI O PREDMETU |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jezik na kojem se nastava održava | Hrvatski | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Opis predmeta |
Studenti će se upoznati s temama poput mitologije, tradicijskih vjerovanja, predaja i pučke uobrazilje čije poznavanje će im omogućiti bolje razumijevanje konstruiranja i funkcioniranja ljudskog svjetonazora, kulture i društva. Cilj ovog kolegija nije zagovarati ili biti isključiv prema problemu vjerovanja u nadnaravno ili mitsko nego temeljem usvojenog znanja sagledati te pojave u njihovom društvenom, političkom i povijesnom kontekstu i o njima raspravljati kao legitimnom dijelu života ljudi; njihove povijesti, stvarnosti i svakodnevice. Vjerovanja u mitska bića i ljude s nadnaravnim moćima nalazimo kod svih naroda i u svim dijelovima svijeta, a neka od njih, poput vjerovanja u vještice, obilježila su čitave epohe europskog društva. Posljednjih pedesetak godina antropolozi, povjesničari, sociolozi i psiholozi pokušavaju dati odgovore na čovjekovu potrebu za vjerovanjem u mitska bića i nadnaravno iz pučke uobrazilje što daje dodatan doprinos ovom problemu. Kroz ovaj predmet spomenute teme bit će obrađene prvenstveno kroz kulturno–antropološke metode ali će u obzir biti uzeti i kulturno–historijski te folkloristički aspekti ljudske potrebe za vjerovanjem u mitska bića. Obradit će se razvoj čovjekove mitske svijesti počevši od paleolitika, preko antičkih mitologija, srednjovjekovnih i rano–novovjekovnih progona vještica, promjena u predindustrijskoj Europi, recepcija u prosvjetiteljstvu i racionalizmu, pa sve do najnovijih znanstvenih pogleda. Posebna pozornost obratit će se na suvremenost ovog problema i njegovo egzistiranje u društvu oko nas. Obradit će se mehanizmi konstruiranja vjerskog svjetonazora, funkcije i društvene uloge vjerovanja u nadnaravno, promjenjivost i sinkretizam. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Očekivani ishodi učenja na razini predmeta |
1) Prepoznati ulogu i značaj pojmova mit, mitologija, predaja, uobrazilja 2) Izdvojiti glavne značajke historijske antropologije, racionalističke paradigme 3) Diskutirati o društvenim procesima: globalizacija, religioznost, sekularizacija, sinkretizam, društvena promjena, suvremenost 4) Opisati tijek razvoja progona vještica i demonoloških teorija 5) Objasniti ulogu mitskog diskursa u suvremenom svijetu 6) Samostalno se koristiti literaturom potrebnom za pisanje seminarskog rada 7) Samostalno istražiti pojave tradicijskih vjerovanja u modernom društvu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Literatura | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Obvezna | Bošković-Stulli, M. (2005). Tragom krsnika i benandantea. U: Od bugarštice do svakidašnjice, ur. Maja Bošković-Stulli, 125-159. Zagreb: Konzor.; Bowie, F. (2009). The Anthropology of Religion. Oxford: Blackwell Publishing. (poglavlje: Myth: 267- 305).; Čiča, Z. (2002). Vilenica i vilenjak. Sudbina jednog pretkršćanskog kulta u doba progona vještica. Zagreb: Institut za etnologiju i folkloristiku.; Eliade, M. (1970). Mit i zbilja. Zagreb: Matica hrvatska.; Eliade, M. (1981). Okultizam, magija i pomodne kulture. Zagreb: Grafički zavod Hrvatske.; Lozica, I. (2002). Dva demona: Orko i macić. U: Poganska baština, ur. Ivana Lozica, 41-97. Zagreb: Golden marketing.; Majnarić, S. i Prica, I. (2010). Mitski zbornik. Zagreb: Institut za etnologiju i folkloristiku, Hrvatsko etnološko društvo, Scarabeus-naklada. (odabrani radovi: I/2, II/6, II/7, II/8).; Perrin, M. (2010). Šamanizam. Zagreb: KIC, Naklada Jesenski i Turk.; Šešo, L. (2012). Nema više vila. A nema ni konja: promjene tradicijskih vjerovanja u nadnaravna bića. Zbornik za narodni život i običaje, vol. 56: 95-146. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dopunska | Baroha, H. K. (Baroja, J. C.). (1979). Veštice i njihov svet I,II. Beograd: Mala edicija Ideja.; Belaj, V. (2007). Hod kroz godinu. Pokušaj rekonstrukcije prahrvatskog mitskog svjetonazora. Zagreb: Golden marketing – Tehnička knjiga.; Đorđević, T. R.(1953). Veštica i vila u našem narodnom verovanju i predanju. Vampir i druga bića u našem narodnom verovanju i predanju. Srpski etnografski zbornik, vol. 66: 5-255.; Eliade, M. (2002). Sveto i profano. Zagreb: AGM.; Evans-Pritchard. E. E. (1976). Witchcraft, Oracles and Magic among the Azande. London: Oxford University Press.; Klanitzay, G. (1990). The Decline of Magic and the Rise of Vampires under Eighteenth-Century Habsburg Monarchy. U: The uses of supernatural power: The Transformation of Popular religion in medieval and early-modern Europe, ur. Gabor Klanitzay, Karen Margolis, 168-189. Cambridge: Polity Press.; Marjanić, S. (1999). Zaštitna sredstva protiv mòre kao žensko-niktomorfnog demona. Treća, vol. 2/1: 55-71.; Perić, B. i Pletenac, T. (2008). Fantastična bića Istre i Kvarnera. Zagreb: Vuković & Runjić.; Pócs, É. (1999). Between the Living and the Dead. Budapest: Central European University Press.; Šešo, L. (2002/2003). O krsniku: od tradicijske pojave u predajama do stvarnog iscjelitelja. Studia Ethnologica Croatica, vol. 14/15: 23-53. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Način ispitivanja i ocjenjivanja | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Polaže seDa | Isključivo kontinuirano praćenje nastaveNe | Ulazi u prosjekDa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Preduvjeti za dobivanje potpisa i polaganje završnog ispita |
1. Redovito pohađanje nastave – prisutnost na najmanje 70% nastave prema studijskom programu i izvedbenom nastavnom planu; 2. Uredno izvršene seminarske obveze – pripremljeno izlaganje te predana pisana verzija; 3. Stjecanje minimalnog uspjeha od 35 % tijekom nastave unutar zadanih nastavnih aktivnosti – kumulativno ostvareno na seminarskim obvezama i na dva kolokvija. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Način polaganja ispita | 1. Nastavne aktivnosti – seminarske obveze, 1. kolokvij (pismeni) i 2. kolokvij (pismeni); |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Način ocjenjivanja | Brojčana ljestvica ocjenjivanja studentskog rada je: Način stjecanja ocjene: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Detaljan prikaz ocjenjivanja unutar Europskoga sustava za prijenos bodova |
|
Datumi kolokvija | 7. i 13. nastavni termin | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Datumi ispitnih rokova | Prema objavljenom rasporedu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
IV. TJEDNI PLAN NASTAVE |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Predavanja | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tjedan | Tema | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1. | Uvodno predavanje – mitovi, predaje ili tradicijska vjerovanja? | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2. | Mitologije, mitska bića i nadnaravno u hrvatskoj znanosti (etnologiji, folkloristici, lingvistici) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3. | Interes za mitskim bićima u europskoj i svjetskoj znanosti | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4. | Vile i slična bića u tradicijskim vjerovanjima | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
5. | Vještice i more u tradicijskim vjerovanjima | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
6. | Vukodlak i vampir u tradicijskim vjerovanjima | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
7. | Kolokvij | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
8. | Istarski krsnik – između nadriliječnika i šamana | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
9. | Orko, macić i druga „manja“ bića tradicijskih vjerovanja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
10. | Funkcije i društvene uloge mitskih bića | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
11. | promjene i transformacije tradicije | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
12. | Suvremena vjerovanja i „štovanja“ mitskih bića | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
13. | Kolokvij | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
14. | Retradicionalizacija i remitologizacija društva | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
15. | Završna razmatranja i diskusija | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Seminari | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tjedan | Tema | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1. | Uvodno predavanje - što se očekuje od seminara | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2. | Mit i memorija | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3. | Racionalistička paradigma i druge teorije o progonima vještica | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4. | Životinjsko u vilinskome | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
5. | Tko su bile vještice - primjeri s novovjekovnih suđenja vješticama | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
6. | Prestanak progona vještica i početci lova na vukodlake u Europi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
7. | Kolokvij | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
8. | Tradicionalni i novodobni šamani | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
9. | Vjerovanje u demone u jugoistočnoj Europi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
10. | Mit i kulturna promjena | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
11. | Okultno i suvremeni svijet | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
12. | Suvremene mitologije | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
13. | Kolokvij | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
14. | Novi oblici "tradicijskih" vjerovanja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
15. | Kako terenski istraživati tradicijska vjerovanja - prezentacija terenskih seminara |